ผู้นำโลกตะวันตกจี้ ‘ปูติน’ รับผิดชอบการตาย ‘นาวาลนี’

ข่าวการเสียชีวิตในเรือนจำของ ‘อเล็กเซ นาวาลนี’ นักการเมืองฝ่ายค้านศัตรูคนสำคัญของประธานาธิบดี ‘วลาดิเมียร์ ปูติน’ สร้างความตกใจให้กับทั้งผู้สนับสนุนของเขาในรัสเซียและคนทั่วโลก ทำให้บรรดาผู้นำชาติตะวันตกรวมถึงประธานาธิบดี ‘โจ ไบเดน’ ของสหรัฐฯ ออกมากล่าวหาว่ารัฐบาลของปูตินอยู่เบื้องหลังการตายแต่ไม่ได้มีหลักฐานมายืนยัน พร้อมเรียกร้องให้ผู้นำรัสเซียรับผิดชอบ

“อเล็กเซ นาวาลนี”ผู้นำฝ่ายค้านรัสเซีย คู่ปรับ "ปูติน" เสียชีวิตในเรือนจำ

“ปูติน” ชี้ยูเครนยิงสอยเครื่องบินตกใกล้ชายแดนรัสเซีย

ประธานาธิบดีไบเดนกล่าวเมื่อวานนี้ระหว่างการแถลงข่าวที่ทำเนียบขาวระบุว่าไม่แปลกใจต่อข่าวการตายของนาวาลนี เนื่องจากที่ผ่านมาการที่นาวาลนีลุกขึ้นมาต่อต้านการทุจริต การใช้ความรุนแรงและอื่นๆ ที่รัฐบาลของปูตินทำได้ทำให้นาวาลนีถูกตอบโต้ด้วยการถูกวางยาพิษ และถูกทางการรัสเซียคุมขังด้วยข้อกล่าวหาอาชญากรรมที่ปั้นแต่งขึ้นมา แต่ถึงแม้ถูกคุมขังอยู่ในคุกนาวาลนีก็ยังไม่หยุดการส่งเสียงวิจารณ์

ไบเดนบอกว่าหากรายงานการเสียชีวิตของนาวาลนีเป็นเรื่องจริง ประธานาธิบดีปูตินต้องรับผิดชอบ โดยผู้นำสหรัฐฯ ระบุว่ายังไม่รู้แน่ชัดว่าเกิดอะไรขึ้น แต่ไม่ต้องสงสัยเลยว่าการเสียชีวิตของนาวาลนีนั้นเป็นผลมาจากการกระทำบางอย่างของปูตินและผู้คนที่โหดร้ายของเขา และสหรัฐฯ กำลังใคร่ครวญถึงมาตรการเพิ่มเติมในการลงโทษปูตินหลังการตายของนาวาลนี

ท่าทีของประธานาธิบดีไบเดนก็สอดคล้องกับผู้นำโลกตะวันตกอีกหลายคน ไม่ว่าจะเป็นประธานาธิบดี ‘เอ็มมานูเอล มาครง’ ของฝรั่งเศสที่บอกว่า การตายของนาวาลนีสะท้อนให้เห็นความอ่อนแอของรัฐบาลรัสเซียและความกลัวที่รัฐบาลปูตินมีต่อฝ่ายตรงกันข้ามทุกคน

หรือนายกรัฐมนตรี ‘จัสติน ทรูโด’ ของแคนาดาที่กล่าวยกย่องนาวาลนีว่าเป็นนักต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชนและประชาธิปไตยที่ไม่ธรรมดา เป็นคนที่ยืนหยัดเพื่อชาวรัสเซีย และทุกคนก็รู้ดีว่านี่สร้างความหวั่นกลัวให้กับประธานาธิบดีปูตินมากแค่ไหน

ส่วน ‘แอกเนส คาลามาร์ด’ เลขาธิการแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ซึ่งก็เคยมีส่วนร่วมกับการสอบสวนเหตุการณ์วางยานาวาลนีเมื่อปี 2020 ระบุว่าการตายของนาวาลนีนั้นเกิดขึ้นภายใต้รัฐบาลปูติน เช่นเดียวกับที่ก่อนหน้านี้ที่เขาถูกลอบวางยาด้วยสารพิษทำลายประสาทโนวิช็อกซึ่งเป็นสารที่ถูกห้ามใช้ตามกฎหมายระหว่างประเทศ ดังนั้น ถึงที่สุดแล้วประธานาธิบดีปูตินต้องรับผิดชอบกับสิ่งที่เกิดขึ้นเหล่านี้

ขณะเดียวกัน ก็มีการแถลงจากโฆษกของเลขาธิการสหประชาชาติที่ระบุว่า ‘อันโตนิโอ กูเตอร์เรส’ เลขาธิการยูเอ็น รู้สึกตกใจอย่างยิ่งต่อรายงานการเสียชีวิตในเรือนจำของนาวาลนี โดยขอแสดงความเสียใจไปยังครอบครัวและเรียกร้องทางการรัสเซียให้สอบสวนเหตุการณ์เสียชีวิตของนักการเมืองฝ่ายค้านคนนี้อย่างน่าเชื่อถือและโปร่งใส

รายงานการเสียชีวิตของอเล็กเซ นาวาลนี มีขึ้นเมื่อวานนี้ โดยหน่วยงานเรือนจำของเขตปกครองตนเองยามาโล-เนเนตส์ ของรัสเซียออกแถลงการณ์ระบุว่า นาวาลนีรู้สึกไม่สบายระหว่างการเดินอยู่ในเรือนจำ IK-3 หรือ “โพลาร์วูล์ฟ” ซึ่งตั้งอยู่ใกล้กับขั้วโลกเหนือและมีสภาพโหดร้ายที่สุดแห่งหนึ่งในรัสเซียโดยมักใช้คุมขังนักโทษคดีโทษหนัก หลังจากนั้นนาวาลนีก็หมดสติแทบจะในทันทีและเสียชีวิตหลังจากนั้น แม้มีความพยายามช่วยชีวิตแต่ก็ล้มเหลว

โฆษกของนาวาลนีระบุว่า แทบจะไม่มีความหวังว่าเขาจะยังมีชีวิตอยู่ เช่นเดียวกับ ‘ยูเลีย นาวัลนายา’ ภรรยาของนาวัลนีที่เมื่อวานอยู่ระหว่างเข้าร่วมการประชุมความมั่นคงมิวนิค (Munich Security Conference) ในเยอรมนีบอกว่า เธอไม่รู้ว่าควรจะเชื่อทางการรัสเซียหรือไม่ แต่หากการเสียชีวิตเป็นเรื่องจริงก็ต้องการให้ปูติน รัฐบาลของเขา ตลอดจนผู้ติดตามและพันธมิตรของผู้นำรัสเซียรับรู้ว่า พวกเขาต้องรับผิดชอบต่อสิ่งที่เกิดขึ้นต่อประเทศ ต่อนาวาลนีและครอบครัวของเขาด้วย

ทั้งนี้ รัฐบาลรัสเซียระบุว่าประธานาธิบดีปูตินได้รับแจ้งเกี่ยวกับการเสียชีวิตของนาวาลนีแล้วระหว่างที่เขากำลังพบปะกับคนงานที่โรงงานแห่งหนึ่งในเมืองเชเลียบินสค์ในแถบเทือกขาวอูราล แต่ผู้นำรัสเซียก็ยังไม่ได้ให้ความเห็นต่อสาธารณชน

อเล็กเซ นาวาลนี คือใคร อดีตทนายความวัย 47 ปีคนนี้ที่ผันตัวมาเป็นนักการเมืองอาจเรียกได้ว่าเป็นที่กล้าท้าทายปูตินมากที่สุดในรัสเซีย และถูกมองเป็นความหวังโดยเฉพาะในหมู่คนเมืองรุ่นใหม่ ที่ต้องการทางเลือกอื่นในอนาคต นอกเหนือจากปูตินซึ่งเป็นผู้นำที่ครองอำนาจยาวนานที่สุดนับตั้งแต่ยุคของ ‘โจเซฟ สตาลิน’ เป็นต้นมา

นาวาลนีได้รับความนิยมในช่วงกว่า 10 ปีที่ผ่านมาจากการออกมาเปิดโปงและวิพากษ์วิจารณ์การทุจริตและความมั่งคั่งของรัฐบาลปูตินผ่านบล็อกโพสต์

เขาเป็นนักเคลื่อนไหวทางการเมืองคนสำคัญ เป็นผู้นำการประท้วงต้านรัฐบาล เคยลงชิงชัยในการเลือกตั้งนายกเทศมนตรีกรุงมอสโกเมื่อปี 2013 แต่ไม่ชนะ เคยแสดงเจตจำนงชิงตำแหน่งประธานาธิบดีรัสเซียในปี 2018 แต่คณะกรรมการการระบุว่าเขาขาดคุณสมบัติ เพราะก่อนหน้านั้นได้ถูกตัดสินให้มีความผิดทางอาญาหลายคดีที่เขาไม่ยอมรับและบอกว่ามีแรงจูงใจทางการเมือง

การชูวาระการปฏิรูป เสน่ห์ในการปราศรัย และการใช้พลังของโซเชียลมีเดียในการสื่อสารเปิดโปงปัญหา ทำให้นาวาลนีเป็นที่นิยมของคนรุ่นใหม่ในรัสเซียและคนที่เบื่อหน่ายการเมืองเก่าที่ขาดความโปร่งใส แต่ก็ทำให้เขาถูกมองเป็นคู่ปรับคนสำคัญของปูตินด้วยเช่นกัน โดยทางการรัสเซียมองว่านาวาลนีและผู้สนับสนุนของเขามีแนวคิดสุดโต่ง และบอกว่าเขามีความเชื่อมโยงกับสำนักข่าวกรองกลาง หรือ ซีไอเอของสหรัฐฯ ที่พยายามสั่นคลอนเสถียรภาพของรัสเซีย โดยประกาศให้การเคลื่อนไหวของเขาผิดกฎหมายซึ่งทำให้ผู้สนับสนุนของนาวาลนีหลายคนต้องหนีไปต่างประเทศ

เมื่อปี 2020 นาวาลนีรอดตายจากความพยายามวางยาพิษระหว่างที่เขาเดินทางด้วยเครื่องบินจากไซบีเรียกลับมายังกรุงมอสโก เขาถูกส่งตัวไปรักษาที่เยอรมนีโดยห้องปฏิบัติการที่นั่นและในอีก 3 ประเทศระบุว่าเขาได้รับโนวิช็อก สารพิษกลุ่มทำลายประสาทที่พัฒนาขึ้นสมัยสหภาพโซเวียต โดยนาวาลนีกล่าวหาว่ารัฐบาลรัสเซียพยายามจะลอบสังหารเขาแต่ทางการรัสเซียปฏิเสธ

นาวาลนีได้ตัดสินใจเดินทางกลับจากเยอรมนีมารัสเซียในปี 2021 ซึ่งทำให้เขาก็ถูกจับกุมคุมขังทันทีเมื่อเดินทางมาถึง ส่วนเมื่อเดือนสิงหาคมปีที่แล้ว นาวาลนีถูกตัดสินว่ามีความผิดฐานก่อตั้งและให้การสนับสนุนด้านการเงินแก่องค์กรสุดโต่งโดยถูกพิพากษาลงโทษจำคุก 19 ปี โดยเป็นข้อหาที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมของมูลนิธิต่อต้านคอร์รัปชั่นที่เขาได้ก่อตั้งขึ้นมา และเมื่อรวมกับคดีเก่าทำให้เขาต้องรับโทษจำคุกรวมทั้งหมดกว่า 30 ปี

ข่าวการตายของนาวาลนีทำให้มีการรวมตัวของผู้สนับสนุนของเขาในรัสเซียเพื่อไว้อาลัย ที่เห็นอยู่นี้คือภาพของตำรวจรัสเซียในนครเซนต์ปีเตอร์สเบิร์กขณะควบคุมตัวประชาชนที่มาร่วมชุมนุม จุดเทียนและวางดอกไม้ไว้อาลัย หลังมีรายงานการเสียชีวิตของนาวาลนีออกมา

ส่วนนี่คือภาพของตำรวจในกรุงมอสโกขณะควบคุมตัวผู้หญิงคนหนึ่งที่ยืนถือป้ายประท้วงที่มีข้อความว่า “อเล็กเซ นาวาลนี เสียชีวิตวันนี้” แต่รอยเตอร์สได้รับการยืนยันว่าเธอได้รับการปล่อยตัวออกมาในภายหลังโดยไม่มีการตั้งข้อหา

ขณะเดียวกัน ในต่างประเทศก็มีการชุมนุมประท้วงหน้าสถานทูตรัสเซีย ทั้งในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ของสหรัฐฯ กรุงลอนดอนของสหราชอาณาจักร กรุงเบอร์ลินของเยอรมนี กรุงปารีสของฝรั่งเศส รวมถึงหน้าสำนักงานใหญ่สหประชาชาติในนครเจนีวา สวิตเซอร์แลนด์

ผู้ชุมนุมหลายคนชูป้ายประณามปูติน บอกว่านาวาลนีไม่ควรถูกจำคุกตั้งแต่แรกแล้ว สิ่งที่นาวาลนีต้องเผชิญจากการออกมาต่อต้านรัฐบาลปูตินตลอดกว่า 10 ปีที่ผ่านมาจนกระทั่งเสียชีวิตเป็นสิ่งที่ปูตินไม่อาจปฏิเสธความรับผิดชอบได้ โดยผู้ประท้วงบางคนยังบอกว่ากรณีของนาวาลนีเป็นตัวอย่างสะท้อนให้เห็นอันตรายที่นักโทษการเมืองในรัสเซียเผชิญอยู่ ซึ่งเป็นสิ่งที่โลกตะวันตกยังให้ความสนใจไม่มากพอ และตอนนี้ทั่วโลกควรหันมาให้ความสนใจและให้การสนับสนุนกับผู้คนรอบตัวนาวาลนี ผู้สนับสนุน พันธมิตร หรือแม้แต่ทนายของนาวาลนีที่หลายคนเผชิญการจับกุมคุมขังจากข้อหาที่มีแรงจูงใจทางการเมือง ไม่ว่าจะเป็นเพราะสนับสนุนนาวาลนี การทำงานต่อต้านคอรัปชั่น ตลอดจนต่อต้านสงครามในยูเครน

‘นีนา ครุสเชวา’ (NINA KHRUSHCHEVA) ผู้เชี่ยวชาญด้านการเมืองรัสเซีย จาก The New School ในนครนิวยอร์กระบุว่า ไม่แน่ใจว่านี่เกี่ยวข้องโดยตรงกับปูตินหรือไม่ แม้คนในโลกตะวันตกจำนวนมากจะเชื่อว่าปูตินอยู่เบื้องหลังการตายของนาวาลนีโดยตรง แต่เธอมองว่าไม่จำเป็นที่ต้องเป็นคำสั่งโดยตรงขอปูติน เพราะนาวาลนีถูกกันออกจากการเมืองมากพออยู่แล้ว และข่าวการตายของศัตรูคนสำคัญที่อยู่ในเรือนจำในช่วงที่จะมีการเลือกตั้งก็ไม่เป็นผลดีกับผู้นำรัสเซีย อย่างไรก็ตาม ครุสเชวามองว่านาวาลนีคงไม่ใช่ฝ่ายตรงข้ามของปูตินคนสุดท้ายที่ต้องเผชิญชะตากรรมแบบนี้

การเสียชีวิตของนาวาลนีถูกมองว่าเท่ากับการสูญเสียนักการเมืองฝ่ายค้านที่กล้าต่อกรกับปูตินมากที่สุดและได้รับความนิยมจากประชาชนในรัสเซียมากที่สุดคนหนึ่งไป ในขณะที่กลุ่มต่างๆ ที่ต่อต้านปูตินก็ค่อนข้างกระจัดกระจายระส่ำระสาย ไม่มีคนที่จะเป็นผู้นำ

โดยนี่เกิดขึ้นในขณะที่ปูตินกำลังเตรียมลงเลือกตั้งประธานาธิบดีในเดือนหน้า ซึ่งคาดว่าจะทำให้เขาได้อยู่ในอำนาจต่อไปจนถึงปี 2030 เป็นอย่างน้อย คำพูดจาก สล็อต777